Revija za evropsko pravo

Vrednosni sistem komunitarnog prava

Vladimir Crnjanski — Tue, 22 Aug 2023 00:00:00 -0500

U radu se analiziraju vrednosne odlike komunitarnog prava Evropske unije (dalje u tekstu: EU). Komunitarno pravo posmatra se u svetlu aktuelnih okolnosti, pre svega kroz prizmu pravnih pravila i ponašanja koja čine njegov opšti okvir. Naravno, predmetna analiza ne oslikava potpuni supstrat komunitarnog prava, već u opštim crtama iznosi određene vrednosne odrednice determinisane obimom ovog rada. Kroz prikaz ključnih obeležja komunitarnog prava, ukazuje se na njegovu vrednosnu poziciju u odnosu na prelomne i odlučujuće izazove današnjice. Aksiološki metod predstavlja dominantni metodološki pristup u obradi naslovljene teme. Osnovni cilj ovog rada nije opredeljenje za ili protiv evropskih integracija, već upitanost šta tvori današnji vrednosni sistem komunitarnog prava.

Back to the Treaties: Towards a 'Sustainable' Competition Law

Andrea Piletta Massaro — Tue, 22 Aug 2023 00:00:00 -0500

Competition law, especially after the advent of the so-called Chicago School, has often been viewed as a policy interested in the pursuit of economic efficiency only, and sometimes it has also been enforced accordingly. However, the call to improve – if not save – the conditions of the environment in which we live has become urgent for our economic, social and legal systems. Therefore, every policy, competition law included, must play its part, as the protection of the environment represents a core value of our societies’ constitutional foundations. In the context of competition law, this means allowing sustainability agreements aimed at pursuing environmentally friendly objectives, such as new products or productive processes. This can be reached through various means, especially by means of the exemption provided by Article 101, paragraph 3, TFEU. This article will analyse the various approaches that can lead to an innovative and environmentally friendly application of competition law, bearing in mind that the inclusion of these concerns in the assessment of competition law cases is rooted in the ‘multi-value’ approach to competition required by the EU Treaties.

Razvoj usvojenja kroz istoriju i savremeni pravni i društveni izazovi u oblasti zaštite dece bez roditeljskog staranja

Ana Čović — Tue, 22 Aug 2023 00:00:00 -0500

U radu će biti opisan razvoj ustanove usvojenja kroz istoriju, od perioda gentilnih organizacija do donošenja buržoaskih građanskih zakonika. Takođe, biće analizirana zakonodavna rešenja u oblasti usvojenja u zakonodavstvu Kraljevine Jugoslavije, i to rešenja iz Srpskog građanskog zakonika, austrijskog Opšteg građanskog zakonika, mađarskog prava koje je važilo u Vojvodini, kao i uticaj običajnog prava i šerijatskog verskog prava na ustanovu usvojenja. Nakon toga, u analizi zakonskih rešenja u periodu posle Drugog svetskog rata, napraviće se paralela između zakonskih rešenja koja je predviđao Zakon o usvojenju FNRJ iz 1946, Zakon o usvojenju SR Srbije iz 1976. godine, Zakon o braku i porodičnim odnosima iz 1980. godine i Porodični zakon Republike Srbije iz 2005. godine, kao i pregled uloga i zadataka stručnih lica organa starateljstva u fazama zasnivanja i sprovođenja usvojenja. Analizom zakonskih rešenja kojima se u Srbiji uređuje usvojenje, ali i propisa i iskustava drugih zemalja, sa ciljem podsticanja novih rešenja koja se mogu primeniti u domaćem pravnom sistemu, može se unaprediti zbrinjavanje dece bez roditeljskog staranja i poboljšati položaj usvojenika.

Pravna sredstva u slučaju nesaobraznosti robe u potrošačkom pravu Evropske unije

Jovan Vujičić — Tue, 22 Aug 2023 00:00:00 -0500

Kako bi se povećala pravna sigurnost i uklonila jedna od glavnih prepreka pravilnom funkcionisanju unutrašnjeg tržišta Evropske unije (EU), Direktivom o prodaji robe u potpunosti se usklađuju pravila o pravnim sredstvima u slučaju nesaobraznosti. Zadržano je dvostepeno rešenje iz prethodne Direktive o potrošačkoj prodaji i kodifikovana je relevantna praksa Suda pravde EU. Jasno se pokazuje naklonost ka ispunjenju ugovora (pacta sunt servanda, in favor contractus). Potrošaču su najpre na raspolaganju opravka i zamena robe, a tek u drugoj fazi, srazmerno sniženje cene i raskid ugovora. Za razliku od prethodnog pravnog režima, redosled pravnih sredstava, koji se može posmatrati i kao glavno sredstvo za uravnoteženje interesa prodavca i potrošača u slučaju nesaobraznosti robe, sada je obavezan. To znači da će u nacionalnim pravima u kojima nije bila predviđena hijerarhija pravnih sredstava, već slobodan izbor potrošača, biti niži nivo zaštite, po ovom pitanju, nakon sprovođenja nove direktive. Ovaj problem je delimično ublažen mogućnošću država članica da propišu da potrošači mogu izabrati posebno pravno sredstvo ako nesaobraznost robe postane očigledna ubrzo nakon isporuke, u periodu koji ne prelazi 30 dana, npr., da mogu odmah raskinuti ugovor. Iako se ovakvim opcijama otklanjaju neki od nedostataka maksimalne harmonizacije, njihova realizacija šteti unutrašnjem tržištu EU. Olakšan je i prelazak sa primarnih na sekundarna pravna sredstva, predviđanjem više slučajeva u kojima ih potrošač može ostvariti.

Forma arbitražnog sporazuma

Ivana Radomirović, Jelena Vukadinović Marković — Tue, 22 Aug 2023 00:00:00 -0500

Predmet rada je analiza pismene forme arbitražnog sporazuma u savremenom uporednom i međunarodnom pravu. Opravdana očekivanja privrednih subjekata u pravnom prometu, kao i pojava savremenih sredstava komunikacije dovele su do različitih inicijativa na polju uređivanja forme sporazuma o arbitraži, od čega se u pogledu korektivnih tehnika uočava prezumpcija ispunjenja pismene forme u slučajevima kada se, po tradicionalnom određenju pismene forme, ne bi uzelo da ona postoji. Jedan od načina izbegavanja pravila o strogoj pismenoj formi jeste pretpostavka postojanja sporazuma o arbitraži u slučaju prekluzije prava na isticanje prigovora nenadležnosti arbitražnog suda. Od naročitog značaja je i tehnika zaključenja sporazuma o arbitraži upućivanjem, pozivanjem na drugi pravni akt ili opšte uslove koji u sebi sadrže i arbitražnu klauzulu, pa se u teoriji postavilo i pitanje da li upućivanje treba da bude izričito, ili da se iz njegove sadržine može naslutiti da je cilj upućivanja da se zaključi arbitražni sporazum. Rad se bavi analizom ovih pitanja i preispitivanjem funkcije forme arbitražnog sporazuma u poređenju sa tradicionalnim funkcijama forme kod ugovora građanskog prava, imajući u vidu njegove specifičnosti, pri čemu se kao primarna funkcija forme navodi funkcija obezbeđivanja pouzdanog dokaza o postojanju i sadržini sporazuma o arbitraži.