ZLOUPOTREBA DOMINANTNOG TRŽIŠNOG POLOŽAJA U OKVIRIMA ANTIMONOPOLSKOG PRAVA EVROPSKE UNIJE

Apstrakt

Zabrana zloupotrebe dominantnog položaja na tržištu EU je u materijalno-pravnom smislu u antimonopolskom pravu Evropske Unije prevashodno regulisana čl. 82. Ugovora o osnivanju Evropske Zajednice. Na osnovu člana 82. Ugovora o osnivanju EZ nije u skladu sa tržištem i zabranjena je svaka zloupotreba u korišćenju dominantnog položaja na zajedničkom tržištu, ili na njegovom bitnom delu, od strane jednog ili više preduzeća, ukoliko bi to moglo štetno uticati na trgovinu između država članica. Nakon generalne klauzule sledi nabrajanje, primera radi, pojedinih slučajeva zloupotreba koje se naročito sastoje u: neposrednom ili posrednom nametanju neodgovarajuće kupovne ili prodajne cene ili ostalih uslova razmene, ograničavanju proizvodnje, plasmana ili tehničkog razvoja na štetu potrošača, primenjivanju nejednakih uslova na iste poslove sa različitim partnerima, stavljajući ih na taj način u lošiji konkurentski položaj, uslovljavanju zaključenja ugovora prihvatanjem dodatnih obaveza koje po svojoj prirodi ili prema trgovačkim običajima nisu u vezi sa predmetom ugovora. Dominantan položaj na tržištu nije sam po sebi zabranjen, protivpravan i kažnjiv. Do primene pravnih normi komunitarnog antimonopolskog prava dolazi tek ako se dominantan položaj koji neko preduzeće ima na tržištu zloupotrebi, s tim što u Ugovoru o osnivanju EZ pojmovi dominantan položaj i njegova zloupotreba nisu određeni. Sadržina ovih pojmova izgrađena je kasnije kroz odluke organa Zajednice u pojedinačnim slučajevima. Tako prema presudi Suda pravde u slučaju Continental Can (C 6/72 Europemballage Corporation and Continental Can Co. Inc. v. Commission (′Continental Can′) 1973 ECR 495; 1973 CMLR 199): "Preduzeća su u dominantnom položaju kada imaju moć da se ponašaju nezavisno, što ih stavlja u poziciju da delaju ne vodeći računa o svojim takmacima, kupcima ili dobavljačima". Što se tiče zloupotrebe dominantnog tržišnog položaja u antimonopolskom pravu EU je prihvaćen princip objektivne zloupotrebe dominantnog položaja na tržištu što znači da za postojanje zloupotrebe nije bitna krivica dominantnog preduzeća.