NASTANAK I RAZVOJ PRAVNOG OKVIRA REGIONALNE POLITIKE EVROPSKE UNIJE U XX VEKU

Apstrakt

Regionalna ili koheziona politika Evropske unije (EU) predstavlja jednu od njenih najznačajnijih zajedničkih politika. Nastala je i razvijala se sa ciljem povećanja blagostanja svih evropskih regiona kroz različite mere suzbijanja regionalnih razlika. Ekonomski, socijalni i teritorijalni dispariteti su identifikovani kao jedni od najvećih izazova za dalji napredak razvojnih procesa unutar EU, kojima se treba suprotstaviti kroz povećanje ekonomskog rasta, zapošljavanje i jačanje konkurentnosti, što spada u najznačajnije ciljeve regionalne politike.

U ovom radu ćemo se osvrnuti na nastanak i razvoj pravnog okvira na kome danas počiva regionalna politika EU kako bi razumeli njen značaj i ulogu u izgradnji EU kakvu danas poznajemo. Najpre ćemo ispitati prvu fazu regionalne politike od 1957-1975. godine, čiji pravni okvir je začet stvaranjem Saveta evropskih opština i regiona, a zatim razvijan preko Evropskog socijalnog fonda i Ugovora o funkcionisanju EU pa sve do nastanka Asocijacije pograničnih evropskih regiona kao začetka ideje evroregionalizma. Regionalna politika EU ulazi u svoju drugu fazu 1975. godine, kada je formiran Evropski fond za regionalni razvoj kao njen važan instrument. Ona se dalje razvijala prvo kroz usvajanje Jedinstvenog evropskog akta iz 1986. godine, a kasnije kroz implementaciju tzv. Delorovih paketa 1 i 2. Posebno je bilo važno novo mesto regionalne politike u Ugovoru iz Mastrihta iz 1993. kojim nastaje Kohezioni fond (još jedan važan instrument), kao i Komitet regiona.